Kıble Neresidir?

Dilimizde sıklıkla kullanılan kıble kelimesi Arapça kökenli bir sözcüktür. TDK’ya göre birden fazla anlamı bulunmaktadır. O anlamları şu şekilde sıralayabiliriz;

• Belli ibadetleri gerçekleştirirken dönülmesi gereken Kâbe’nin bulunduğu taraf
• Güneyden esen yel
• Güneye doğru 180 derecelik yön, taraf
• Sıkıntı duyulan durumlarda yardım istemek için dönülen taraf
• Bulunulan konuma göre Kâbe’nin tarafına dönme, yönelme durumu

Müslüman bireylerin nerede oldukları fark etmeksizin namaz ibadetini gerçekleştirmeleri, kıldıkları namazın da kabul olabilmesi için dönmeleri gereken bir yön vardır. Bu yöne Kıble denmektedir. Kıble, Arabistan ülkesinin Mekke şehrinde yer alan Kâbe’nin konumlandırıldığı taraf olarak da açıklanabilmektedir.

Bulunduğu konum itibariyle Mekke şehrinde yer alan Kâbe’nin konumu ülkemizin güney doğusuna düşmektedir. Peki, kendi konumumuza göre kıbleyi nasıl bulabiliriz?  Kıbleyi bulabilmek için güneşin doğduğu ve battığı yerlere göre ya da pusuladan yardım alarak bulmak mümkündür.

Bazı araştırma yapan kimselere göre kıble kelimesi Frig’lerin ana tanrıçası olan Kıbele’den gelmektedir. Müslümanların kutsal kitabı olan Kuran’da geçen “kıbelel mescid’el haram” ifadesindeyse Mescid – i Haram (Mekke ‘de Kâbe nin de içerisinde yer aldığı alanı kapsayan büyük mescid. Hürmetli Mescid de denmektedir.)’a taraf anlamına gelmektedir.

İslam dünyasında kıblenin tarihi nasıldır? Kuran’da belirtildiği üzere Hz. Muhammed (s.a.v.)’in ibadetlerini ilk zamanlarda Mescid-i Haram, Hürmetli Mescid yönünde yaptığı bilinmektedir. Ardından Kudüs’te yer alan Mescid-i Aksaya taraf ibadetlerini gerçekleştirirken bir süre sonra vahiy gelmiştir. İnen vahiy sonucunda kıble yönü tekrardan Mescid-i Haram yönünde olmuştur.

Müslümanlar astronomi gelişmeden önce ilkel yöntemlerle kıblenin yönünü belirlemişlerdir. Bu yöntemleri şu şekilde sıralayabiliriz;

• Hz. Muhammed (s.a.v)’in arkadaşlarının tolu halde döndüğü yöne göre,
• Gök cisimlerinin bulundukları konuma göre,
• Rüzgârın estiği yöne göre kıblenin yönünü belirliyorlardı.

Ardından 9. yüzyılın sonlarında 10. yüzyılın başlarına doğru Müslüman araştırmacılar kıblenin yönünü bulmak, belirlemek için çalışmalara başlamışlardır. Fakat farklı görüşlerle birlikte kıble yönü çeşitlenmiştir. Günümüzde de bu çeşitlenmeyi bazı camiler üzerinde görebilmekteyiz. Önceden yapılan camilerin eşitli yönlerde kıblelerinin olması günümüzde farklı yorumların oluşmasına da sebebiyet vermiştir.

Kıble Nasıl Bulunur?

Günümüz şartlarında kıblenin yönü nasıl bulunduğu ile ilgili birçok yöntem vardır. Fakat öncesinde yönleri doğru ve tam olarak bilmemiz gerekmektedir. Pusulanın olduğu durumlarda kıble yönünü bulmak oldukça kolaydır. Çünkü pusulaya göre Güney yönü kıble yönüdür. Pusula ibresini (kırmızı iğne), pusula yuvasındaki Kuzey ibaresine kadar çevirdikten sonra saat yönünde olduğunuz şehre ait pusula derecesini pusula üzerinde bulun. Böylece gösterdiği yön sizin kıble açınız olacaktır.

Pusula Yoksa Kıble Nasıl Bulunur?

Peki, yanımızda pusula yoksa ne yapacağız? Yapılabilecek ilk iş Güneş’in doğduğu yönü bulmak olacaktır. Doğu yönünden doğan güneşin tam tersi batıdır. Sırtımızın Doğuya baktığı durumlarda yüzümüz Batı yönüne bakacaktır. Böylece sol kolumuz Güney yönünü; sağ kolumuz ise Kuzey yönünü gösterecektir. Böylece kıblenin hangi yöne doğru olduğunu da öğrenebilirsiniz.

Bunların yanı sıra Kıble Saati’ni de kullanabilirsiniz. Kıble saati, aslında kullanabileceğin en rahat ve sağlıklı olan yöntemlerden birisidir. Nasıl kullanabileceğiniz, uygulayabileceğiniz konusuna gelince bulunduğunuz şehrin namaz vaktini bilmeniz yeterli olacaktır. Namaz vakti geldiği zaman Güneş’e taraf bakmanız, yönelmeniz yeterlidir. Bu şekilde kıbleyi bulmuş olacaksınız.

Cami kapıları, minareler de kıble yönünüzü bulmada yardımcı olan yöntemlerdendir. Ülkemizde bulunan camilerin kapıları da Güney yönünü göstermektedir.

Müslüman bireylerin mezar taşları Batı yönünü; ağaçların yosunlu kısımları Kuzey yönünü; karınca yuvalarının girişi de Güney yönünü göstermektedir. Bunlardan da yardım alarak kıble yönünü belirlemek oldukça kolay olacaktır.

Akıllı Cihazlarla Kıble Nasıl Bulunur?

Bunların dışında teknolojinin bize sağladığı kolaylıkları kıblenin bulunması konusunda da görmekteyiz. Akıllı cihazlara yükleyebileceğiniz bazı uygulamalarla da kıble yönünü tespit etmek oldukça kolay olacaktır. Ayrıca internet üzerinden bulunduğunuz konuma göre açacağınız haritayla birlikte kıble yönünü rahat bir şekilde belirleyebilirsiniz.

İnternetten kullanabileceğiniz birçok uygulama bulunmaktadır. Bunların içerisinde güvenerek kullanabileceğiniz Diyanet İşleri Başkanlığı’nın kendi internet sitesi de bulunmaktadır. Kullandığınız arama motoruna “Diyanet-kıble bul” yazdığınızda siteye hızlı bir şekilde ulaşabilirsiniz.