Kıble Nedir?
Kıble, İslamiyet’in kurallarına göre Müslümanların kutsal mekân veya yönleri üzerinde dua edebilmeleri için ibadete yönelik bir kavramdır. Kıble kelimesi, Arapçada “yönelmek” anlamına gelir. Yani, İslamiyet çerçevesinde, Müslümanların kutsal gelenekleri ve ibadetlerini kutsal mekân veya yönler (genelde Mekke’ye) yönelmek olarak yerine getirmeleri anlamına gelir.
Kıble, Kutsal Kitap’ta köklerine uzanır. İbranicede, Kutsal Kitap’taki tekrar eden duaların önemli bir parçası olarak, Kıble özellikle Yahudiler tarafından kullanılmıştır. Ancak, İslamiyet’te, Kıblenin kullanımı, Yahudilerinkinden farklı bir şekilde uygulanmıştır. İslamiyet, Müslümanların Kıbleyi, tüm ibadetlerinin merkezi olarak seçilen Mekke’ye doğru yönelmelerini gerektirir.
Kıble konusu, Kur’an’da çok fazla yer almaz. Ancak, Hz. Peygamber’in hadislerinde, Kıblenin önemi vurgulanmış ve onun üzerinde durulmuştur. Hz. Peygamber, Müslümanların kıbleye yönelik dua etmelerini önermiş ve Mekke’ye doğru kıble olarak dönmelerini istemiştir. Kıble konusu, İslamiyet’in başlangıcından bu yana önemli bir konu olarak kaldı.
Kıble, Hz. Muhammed’in Mekke’den çıkışından önceki ilk yıllarda, Kâbe’ye yönelik idi. Daha sonra, 624 yılında, Hz. Muhammed’in Medine’ye hicret edince, Kâbe’nin dışına çıkılınca, kıble Kâbe’ye değil, Kudüs’e dönüldü. Sonradan, 628 yılında, Hz. Muhammed’in ikinci hicreti sırasında kıble tekrar Kâbe’ye döndürüldü. Günümüzde, Müslümanlar kıbleye yönelik olarak dua etmeye, dua ederken kıbleye dönmeye ve ibadetlerini kıble merkezli olarak yerine getirmeye devam ediyor.
Kıble Nasıl Belirlenir?
Kıbleyi tayin edebilmek için bazı ölçekler vardır. Kıble tayini, Müslümanların İslami ibadetlerini doğru ve kalıcı bir şekilde yapabilmeleri için, Kâbe’nin hangi yöne baktığını gösteren bir araçtır. Kıble tayini, İslami ibadetler sırasında, Kâbe’yi ve Kâbe’nin etrafındaki her şeyi doğru bir şekilde algılayabilmek için gereklidir. Kıble tayini, İslami ibadetlerin yerine getirilmesinde önemli bir konudur. Kıble tayini, Müslümanların ibadetlerini doğru yapabilmesi için önemli bir kuraldır ve yanlış yapıldığında ibadetin geçerliliğini kaybedebilir. Kıble tayini, İslami ibadetlerin yerine getirilmesinde önemli bir konudur ve Müslümanların yaşamlarının her alanında kullanılır.
Kıble tayininde, Kâbe’nin konumu, mevsim ve vakit belirlenmelidir. Kâbe’nin konumu, çoğu zaman Müslümanların konumuyla doğru orantılı olarak belirlenir. Mevsim, Kâbe’nin hangi yöne doğru baktığını belirlerken, vakit, ibadetlerin hangi saatler arasında yerine getirilmesi gerektiğini belirler. Kıble tayininde, dini konuların dışında, kültürel ve tarihsel faktörler de hesaba katılır. Kıble tayini, Müslümanların ibadetlerini doğru bir şekilde yerine getirmesi ve İslami kurallara uygun olarak yaşamaya devam etmesi için önemlidir. 28 Mayıs ve 16 Temmuz, Dünya Kıble Günleri olarak kabul edilmektedir. Yılın bu iki gününde güneşin konumu sebebiyle kıble tayini kolaylaşır.
Son olarak kıbleyle ilgili bazı hadisler ve ayetler şu şekildedir:
“Doğu da Allah’ındır, batı da. O halde nereye dönerseniz dönün, Allah’a yönelmiş olur, O’nu karşınızda bulursunuz. Elbette Allah lutf u keremi çok geniş olan ve her şeyi hakkıyla bilendir.” (Bakara, 115. Ayet)
“Böylece sizi, bütün insanlara şahit ve örnek olasınız, Peygamber de size şahit ve örnek olsun diye dengeli mutedil bir ümmet kıldık. Senin daha öncede yöneldiğin Kabe’yi yeniden kıble yapmamızın sebebi, Peygamber’e uyanları, ökçesi üzerinde tekrar eski dinlerine dönecek olanlardan ayırmak içindir. Kıblenin değiştirilmesi, Allah’ın doğru yola ilettiklerinden başkalarına elbette ağır gelir. Allah sizin imanınızı, önceden Beyt-i Makdis’e yönelerek kıldığınız namazları zayi etmeyecektir. Çünkü Allah, insanlara çok şefkatli, çok merhametlidir.” (Bakara, 143. Ayet)
“Her nereden yolculuğa çıkarsan çık, namaz kılarken yüzünü Mescid-i Harâm’a doğru çevir. Bu emir, Rabbinden gelen gerçek bir emirdir. Allah, yaptıklarınızdan asla habersiz değildir.” (Bakara, 149. Ayet)
Kıblenin Belirlenmesi Neden Önemlidir?
Kıble, Müslümanlar için bir çeşit kutsal nokta olarak adlandırılmaktadır. Bu kutsal nokta kişinin yılın belirli dönemlerinde ziyaret ettikleri yer olarak da ifade edilmektedir. Mekke içerisinde yer alan kıble Mescid-i Haram bölgesinde yer alan Kabe olarak adlandırılmaktadır. Kıble Müslümanlar için namaz kılmanın şartlarından biridir. Namazın kabul edilmesi için kıbleye yönelmek gerekmektedir.
Namaz kılmak için bu yönün doğru şekilde bulunması ve o taraf doğru yönelerek namaz kılmak gerekmektedir. Bu sebeple kıble konusu Müslümanlar için çok önemlidir. İslam dininin en önemli ibadetlerinden biri olan namazın doğru şekilde kılınması için bu kıblenin doğru şekilde ayarlanması gerekmektedir. Böylece dünya üzerinde nerede olursanız olun Kabe’ye yönelerek namazınızı kılmış olursunuz.